تعتعه (مفردات‌نهج‌البلاغه)تَعْتَعَة (به فتح تاء و سکون عین) یا تَعْتَع یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای اجبار و ناتوانی از سخن گفتن در اثر گرفتاری و خستگی می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ای خطاب به مالک اشتر، از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیتَعْتَعَة (به فتح تاء و سکون عین) یا تَعْتَع، به معنای اجبار و عجز از سخن گفتن در اثر گرفتاری و خستگی آمده است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه ۵۳، خطاب به مالک اشتر چنین می‌نویسد: چون اهل حاجت به نزد تو می‌آیند کسی از نگهبانانت در آنجا نباشد، تا گوینده آن‌ها بدون ترس سخن گوید: «حتی بکلمک متکلمهم غیر متتعتع.» سپس در ادامه از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نقلی آورده است که ایشان فرموده‌اند: «لن تقدس امة لا یؤخذ للضعیف فیها حقّه من القوی غیر متتعتع؛ مقدس نمی‌شود امّتی که در آن حق ضعیف از قوی بدون اکراه گرفته نمی‌شود.» ظاهراً منظور از آن اکراه و اجبار باشد. این واژه یک‌بار نیز با لفظ «تعتعوا» آمده است: «و نطقت حین تعتعوا.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تعتعه»، ص۱۷۴. |